Dit jaar zijn we, zoals elk jaar, weer naar de Nationale herdenkingsdag van defensie geweest. Het is een dag voor de nabestaanden van alle overleden landmachtpersoneel in actieve dienst die wordt gehouden op het landgoed Bronbeek in Arnhem.
Het was een bijzondere dag voor ons, op 11 mei hebben we onszelf een herinneringsdag gegund, het was die dag 10 jaar geleden dat het drama plaatsvond. We zijn met zijn vieren geweest, Jeroen, Swen, Peter en ik. Wij hebben het met elkaar als een mooie, intense dag beleefd.
Het programma bestaat uit vaste onderdelen, die elk jaar terugkomen. Het is gebruikelijk dat er vanuit nabestaanden een praatje wordt gehouden. Twee jaar geleden heb ik dit gedaan, maar dit jaar werd ik opnieuw gevraagd. De correspondentie liep helaas niet zoals gewenst, dus slechts twee dagen voor deze dag zou plaatsvinden kreeg ik een email met het verzoek om toch een voordracht te houden. De voorbereidingstijd voor mij was hierdoor minimaal.
Achteraf misschien helemaal niet zo slecht, ik had niet teveel tijd om over de inhoud na te denken en te gaan twijfelen. Gezien een gedeelte van de inhoud had ik dit vast gedaan, nu heb ik alles maar over me heen laten komen.
Het bleek een goede ingang te zijn naar meer contacten. Marco Kroon was samen met Colin Bal aanwezig namens hun stichting h.e.a.r.t. (https://www.stichtingheart.nl/) en bleken nogal onder de indruk van de inhoud en de manier waarop ik het bracht. Het heeft geresulteerd in een fijn contact, waar mooie dingen uit zijn voortgevloeid, waaronder een prachtige benefit avond bij de Soldaat van Oranje, waar we als genodigden van de Stichting bij aanwezig mochten zijn.
De tekst van mijn voordracht staat hieronder beschreven
Onze geliefden zijn overleden terwijl zij in dienst waren van de landmacht. Daardoor krijgen wij de gelegenheid om elk jaar weer met elkaar te mogen gedenken. Dat is fijn, vooral omdat niet voor iedereen die iemand verliest die mogelijkheden zijn weggelegd, terwijl de behoefte eraan voor velen groot is.
De dood is een merkwaardig iets. We weten allemaal dat het onze enige zekerheid in het leven is. Maar de manier waarop we doodgaan, zal voor de nabestaanden een grote impact hebben op de verwerking daarvan.
De mogelijke begeleiding die we krijgen, kan van grote invloed zijn hoe je het verdriet een plaats in je leven gaat geven. Helaas zullen er onder u, net als ook bij ons het geval was, nabestaanden zijn die deze begeleiding niet of nauwelijks hebben gekregen.
Bij ons was er geen slachtofferhulp, in de eerste jaren geen defensiebegeleiding, daarna na aandringen nauwelijks en er was geen familierechercheur, zoals tegenwoordig vaak gebruikelijk is.
Herhaaldelijke verzoeken bij defensie liepen op niets uit, we kregen geen juridische begeleiding om ons de weg te wijzen, ondanks dat mijn zoon Jordy tijdens werktijd bij defensie is gedood door toedoen van een ander.
Mede hierdoor hebben wij de dader en verantwoordelijke voor de dood van onze zoon niet voor de rechter kunnen krijgen. Simpelweg omdat we als ouders alles zelf uit moesten zoeken, de juiste weg niet wisten en advocaten voor ons bijna onbetaalbaar bleken.
Na jaren van strijd hebben wij het op moeten geven, waarna we de afgelopen twee jaar echt nodig hebben gehad om ons leven weer op de rails te krijgen. Het maakt het hele proces waar je door moet nog moeizamer.
Zo zal iedereen ongetwijfeld zijn eigen verhaal hebben, waarbij voor iedereen het eigen verhaal absoluut, en terecht, het meest intens zal zijn.
Voor rouwen bestaat geen recept. Goedbedoelde adviezen zijn er genoeg, maar niemand die weet hoe het echt moet. We zijn allemaal anders en ieder van u zal het invullen naar eigen vermogen.
Maar neem er vooral wel de tijd voor. Zoek naar eigen rituelen om te herdenken. Gebruik de oorverdovende stilte die vaak na de eerste tijd volgt om je verdriet toe te laten. Laat niets vreemd zijn, eigenlijk is alles geoorloofd.
De eerste keer lachen, het geeft een schuldgevoel. Volkomen onterecht, maar dat weet je later pas. Vrienden worden vreemden, maar kennissen worden vrienden. Het omgaan met je familie vereist inmiddels vaak veel tact.
Rouwen is bijzonder arbeidsintensief. Het is niet niks om opnieuw de waarde van het leven te moeten ontdekken.
Hoe zeer doet het niet om de pijn en ontzetting in de ogen van je andere kind te lezen. Hij is zijn broer en maatje verloren. En hoe worden we allemaal niet af en toe overvallen door een geur, een liedje, een toevallige uitspraak, zomaar uit het niets.
Het leven beleven wij als gezin nu weer mooi en intens, maar nooit meer voor 100%. Er ontbreekt een té waardevol deel. Maar wet wat we nu nog wel hebben, genieten we volop en ik voel me rijk in en met mijn fijne mannengezin.
Accepteer jezelf zoals je door je verdriet gevormd bent. Door schade en schande heb ik inmiddels geleerd dat als anderen problemen hebben met mijn verandering, dat dit dan ook echt hún probleem is, en niet de mijne.
Jarenlang heb ik gedacht dat het onmogelijk was om met dit immense verdriet om te gaan. Maar ik weet nu dat er altijd een manier is te vinden om in elk geval weer voort te kunnen.
Het blijven noemen van de naam van Jordy en het koesteren van dierbare herinneringen is daar een waardevol onderdeel van.
Mijn oprechte hoop is dat u allen dit ook is gegeven.
Twee jaar terug heb ik een gedicht voorgelezen, welke door een mede auteur is geschreven nadat mijn boek ‘dag mam’ was uitgekomen.
Via email heb ik verschillende verzoeken gekregen om dit nogmaals te herhalen.
DAG MAM
Dag mam, dag lieve mam
Ook al ben ik nu zo ver
Voor eeuwig naar de andere kant
Zacht schijnend als een ster
Nooit zal ik zo dichtbij je zijn
Mijn liefde draag jij mee
Je houdt mij vast in herinnering
Geleefd hier door ons twee
Ik voel nog steeds jouw armen
Als een deken om mij heen
Al ben ik hier, en jij nog daar
Nooit zijn wij echt alleen
Ik voel jou, en jij voelt mij
Voor eeuwig blijft die band
Ook al moest ik jou verlaten
En zweef ik in dit sterrenland
Dag mam, dag lieve mam
Die het leven hier soms zo moeilijk vindt
Voor altijd schijnt mijn licht op jou
Jouw eeuwig sterrenkind
Zeg mam, mijn lieve mam
Geboren uit jouw moederschoot
Dichter bij jou dan ooit te voor
Ook al ben ik dood
Dus mam, mijn hele lieve mam
Eigenlijk is het voor mij geen dag
Omdat ik dichterbij
dan ooit In jouw gedachten leven mag
© Angela Mollers-de Kuijer
Het is uitdrukkelijk niet toegestaan deze tekst of delen ervan te gebruiken, ongeacht het doel, tenzij daar expliciet toestemming voor is gegeven. Bij vragen kan je een email sturen naar dagmam@ziggo.nl